EKONOMİYE GENEL BAKIŞ
Tarihsel süreç içerisinde "doğunun batısı batının doğusu" olarak tanımlanan Malatya, bu gün için de aynı konumunu sürdürmekte olup sosyo-ekonomik yapısı nedeniyle bölgesinde önemli merkez, bölgesel bir cazibe merkezi durumundadır. İlin bu gün ulaştığı ekonomik gelişim düzeyinde Malatya’ya ile özdeşleşen kayısı yetiştiriciliğin etkisi yadsınamayacak düzeydedir. Malatya için ilahi bir lütuf olarak da kabul edilebilecek olan kayısı, özellikle 80'li yıllardaki dışa açık ekonomiye geçiş sürecinde önemli bir ihraç ürünü haline gelmiş ve ilin ekonomik gelişimine büyük katkı sağlamıştır, sağlamaktadır. Malatya, ekonomik gelişmesinin temelinde Kayısı yetiştiriciliğini önemli yer tutmasına rağmen günümüzde ekonomik kalkınma kaynaklarını çeşitlendirerek daha dengeli bir sektörel yapıya evrilmektedir.
2001 yılından sonra iller bazında milli hesap verileri yayınlanmamaktadır. Yayınlanan en son verilere göre ilde 2001 yılı itibariyle kişi başına düşen GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) 1417 ABD doları düzeyindedir.
İlde 1990 yılı itibariyle kişi başına düşen GSYİH 1744 ABD doları düzeyinde iken 2000 ve 2001 yıllarında ülkemizin yaşadığı ekonomik kriz nedeni ile kişi başına GSYİH 2001 yılında 1417 ABD dolarına gerilemiştir. Malatya ili kişi başına GSYİH tutarının, ülke ortalamasında tekabül ettiği orana bakılacak olursa, 1990 yılında Türkiye ortalamasının %65,69'una tekabül eden İl kişi başına GSYİH tutarı, 1995 yılında %68,9'a yükselmiş, 2001 yılında ise %66 düzeyinde gerçekleşmiştir.
|
YILLAR
GSYİH
|
1990
|
1995
|
2001
|
|
Malatya (ABD $)
|
1744
|
1879
|
1417
|
|
Türkiye (ABD $)
|
2655
|
2727
|
2146
|
|
Malatya/Türkiye (%)
|
65,69
|
68,90
|
66,03
|
2001(1987 sabit fiyatları ile) yılı itibari ile ilde yaratılan Gayri Safi Yurt İçi Hasıladan alınan pay bakımından %27,1 ile sanayi sektörü ilk sırada gelmekte, bunu %24 ile ticaret ve %16,9 ile tarım sektörü izlemektedir. Sanayi sektörünün yarattığı GSYİH içerisinde ise imalat sanayi alt sektörü %25,8 pay almaktadır. Malatya ekonomisinde tarım sektörünün payı görece düşerken tarım dışı sektörün payının arttığı görülmektedir.
Kişi Başına Gayri Safi Katma Değer (GSKD) TL
| |
Kişi başına Gayri Safi Katma Değer (TL)
|
| |
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
|
TR
|
Türkiye
|
7.307
|
8.338
|
9.632
|
10.744
|
12.020
|
12.000
|
13.406
|
15.500
|
|
TRB1
|
Malatya,
|
4.320
|
5.057
|
5.557
|
6.297
|
7.066
|
7.584
|
8.468
|
9.759
|
|
Elazığ,
|
|
Bingöl,
|
|
Tunceli
|
|
Bölgesel Kişi başına
GSKD'in ülke ortalamasına
yakınsama oranı ( TRB1/TR) %
|
59,12
|
60,65
|
57,69
|
58,61
|
58,79
|
63,20
|
63,17
|
62,96
|
Malatya’nın da içinde yer aldığı TRB1 bölgesinde yaratılan kişi başına gayri safi katma değer 2004-2011 yılları arasında mutlak olarak artmakta olup, bölgesel kişi başına GSKD’in ülke ortalamasına yakınsaması 2004 yılında %59,12 iken 2011 yılında %62,96 düzeyine yükselmiştir. 2011 yılı itibariyle Cari Fiyatlarla TRB1 Bölgesel (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) Gayri Safi Katma Değerden en yüksek payı %63,2 ile Hizmetler Sektörü almış, Sanayi Sektörü %22,8 ile ikinci sırada yer alırken Tarım Sektörü %14 düzeyinde pay almıştır.
DPT tarafından en son 2003 yılında yayınlanan "İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması" sonucuna göre Malatya il geneli olarak tüm iller içerisinde sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 41. sırada yer almıştır. Kalkınma Bakanlığı tarafından yapılan “2011 Yılı İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması”na göre ise Malatya 81 il arasında 42. sırada yer almaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan İllerde Yaşam Endeksi-2015 sıralamasında Malatya tüm iller sıralamasında 53. Sırada yer almıştır.
80’li yıllara kadar sanayileşmesi büyük ölçüde kamu yatırımlarına (Sümerbank, Tekel ve Şeker Fabrikaları gibi) bağımlı olan Malatya, daha sonra özel teşebbüs eliyle kalkınma yolunda önemli atılımlar yapmaya başlamıştır. Söz konusu kalkınma hamlesinin altında yatan en önemli neden; Malatya için önemli bir gelir kaynağı olan kayısının il ekonomisine sağladığı parasal kaynak, devletçe verilen yatırım teşviklerinin amacına uygun kullanılması, Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Siteleri, ulaşım ve iletişim altyapısına dönük yapılan yatırımlar ile ilimizdeki müteşebbis potansiyelidir.
Organize Sanayi Bölgeleri: İlimiz Merkezinde 2 adet, Darende ve Akçadağ ilçelerinde birer olmak üzere toplam dört adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır.
Malatya I. Organize San. Bölgesi; 300 hektar arazi üzerine kurulmuştur. Toplam sanayi alanı 224 hektar, parsel sayısı 157, firma sayısı ise 145’dir. I. OSB'nin yol, su, elektrik, doğal gaz ve arıtma tesisi gibi altyapısı ve sosyal tesisleri de tamamlanmıştır.
II. Organize Sanayi Bölgesi ise 350 hektar arsa üzerine kurulmuş olup, toplam sanayi alanı 300 hektardir. II. Organize Sanayi Bölgesinin parsel sayısı 156, toplam müteşebbis sayısı 152 olup, parsellerin tamamı tahsis edilmiş olup altyapı çalışmaları tamamlanmıştır.
İlimizde I. ve II. OSB'de tahsis edilecek parsel kalmaması ve çok sayıda müteşebbisin yatırım için yer talep etmesi nedeniyle ortaya çıkan parsel talebi nedeniyle 1200 hektarlık tevsi alan I. OSB'ye eklenmiştir.
Darende İlçemizde 47.7 hektarlık alanda Darende Organize Sanayi Bölgesi kurulmuş,
halihazırda parsellerin tahsis çalışmaları sürdürülmektedir.
Akçadağ İlçemizde yaklaşık 120 hektar alan üzerinde kurulmakta olan Akçadağ Mermercilik İhtisas Organize Sanayi Bölgesinin yer tespiti yapılmış, etüt çalışmaları tamamlanmış, ÇED raporu onaylanmış ve imar planı hazırlanmıştır. Çalışmalara devam edilmektdir.
MADENCİLİK
Madencilik alanındaki faaliyetler uzun yıllar kamu sektörü eliyle yapılmış, sektörel büyümeyi sağlayacak ölçüde özel kesim yatırımları çekilememiştir. İl ekonomisi içerisinde madencilik sektörünün ilde yaratılan gayri safi yurt içi hâsıla içerisindeki (2001 yılı) payı %0,3 (binde üç) gibi düşük bir düzeydedir.
Malatya İli başta demir, pirofillit ve mermer yatakları olmak üzere doğal kaynaklar bakımından önemli bir yere sahiptir. Malatya, önemli pirofillit yataklarına sahip olmasına karşın mevcut pirofillit yatakları gerektiği gibi değerlendirilememektedir. Benzer bir durum demir madenleri için de geçerlidir. Ancak son yıllarda özel sektörün madencilik alanındaki yatırımlarında artış görülmektedir.
İlimizde ekonomik değeri ve kalitesi çok yüksek olan yeraltı ve yerüstü maden yatakları bulunmaktadır. Bu madenler alüminyum, demir, krom, bakır, pirofillit, alçıtaşı, mermer, kurşun-çinko, vermikülit, asbest ve kömürdür.
ULAŞTIRMA
Karayolları
İlimizde toplam 1.108 km. karayolu ağı bulunmaktadır. Bunun 521 km.'si devlet yolu, 587 km.'si il yolu statüsündedir. İldeki karayolu ağının 358 km’si bölünmüş yoldur.
Demiryolu
İlimizin demiryolu ağı; doğu, batı, kuzey ve güneyi birbirine bağlayan bir köprü vazifesi görmektedir. Malatya dâhilindeki demiryolu ağı toplamı 235 km olup, ülke genelindeki demir yolları ağının yaklaşık % 3` ünü teşkil etmektedir. Doğu ve güneydoğu ile iç ve batın Anadolu arasındaki demiryolu ulaşımında önemli bir kavşak noktasında bulunan Malatya’dan düzenli yük ve yolcu taşımacılığı yapılmaktadır.
Havayolu
Malatya, sivil havacılık ulaşımına 1941 yılında açılan Erhaç Hava Meydanı ile kavuşmuştur. Askeri-Sivil nitelikli ve intifa hakkı Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile DHMİ Genel Müdürlüğünde bulunan Malatya Havaalanı, şehir merkezine 35 km uzaklıktadır. Havaalanında yurt dışı uçuşları da yapılmaktadır. Yıllık 900.000 iç hat ve 100.000 dış hat olmak üzere toplamda 1.000.000 yolcu kapasitesi bulunan havaalanı 7 uçağı alabilecek aprona sahiptir. 3350 metre uzunluğunda ve 45 metre genişliğinde iki adet piste sahip olan hava alanı modern güvenli iniş-kalkış teknolojisine sahiptir. İlimizde son yıllarda uçak, yolcu ve yük trafiğinde ciddi bir artış olmuş ve bu artış sürmektedir. 2005 yılında 308.318 olan yolcu sayısı, 2007’de 428.616, 2009’da 462.884, 2011’de 570.605, 2013’de 639.807 olmuştur. 2015 yılsonu itibariyle havayolu yolcu sayısı 767.701 kişi olarak gerçekleşmiştir.
ENERJİ
İlimizin ekonomik ve sosyal gelişimine paralel olarak yıllar içerisinde enerji tüketimi artmaktadır. İlde 2015 yılında alınan enerji 1.144.485.736 KWh, satılan enerji ise 1.013.034.829 kWh’dır. Malatya genelinde toplam 323.730 elektrik abonesi bulunmaktadır.
Doğalgaz; Malatya doğalgaz dağıtım lisans ihalesi 07.07.2005 tarihinde yapılmış olup, Yeşilyurt, Battalgazi ilçelerini kapsamaktadır. İl Merkezine ilk defa 2006 yılında doğalgaz verilmeye başlanmıştır.
2015 yılsonu itibariyle il genelindeki abone sayısı 131.535, fiili olarak doğalgaz kullanan abone sayısı 121.797, çekilen hat uzunluğu ise 1.163 km’dir.
TARIM
Malatya hızlı bir tarıma dayalı ekonomiden sanayiye dayalı ekonomiye geçiş sürecini yaşamaktadır. Ancak her geçen gün hızlanmakta olan bu sürece karşılık, ekonomisinde tarımın etkisi hala büyüktür. Tarım sektörünün il ekonomisi içerinde önemli yer tutmasının en önemli nedenlerinden biri Malatya'nın, kendisi ile özdeşleşen kayısının, adı konmamış başkenti oluşudur. Ülkemizin pek çok yerinde ve dünyanın pek çok ülkesinde kayısı yetiştirilmekte ancak, Malatya kayısısı taşıdığı kendine has tadı ve aroması ile kuru kayısı üretimine son derece elverişli bir kayısıdır. Bu ise Malatya'yı dünya kuru kayısı üretiminde ilk sıraya oturtmuş ve markalaşan "Malatya Kayısısı" ile haklı bir üne kavuşturmuştur. Dünya kuru kayısı üretiminde ilk sırada yer alan Malatya ekonomisinde kayısıcılığın önemli bir yeri vardır.
Dünya kuru kayısı üretiminin yaklaşık 3/4’ünden daha fazla bir bölümünü gerçekleştiren Malatya’nın her yıl ülke ekonomisine 400-450 milyon dolar katkı sağladığı düşünülürse sektörün ilimiz ve ülkemiz için arz ettiği önem anlaşılabilir. 2014 yılı bahar döneminde yaşanan kuvvetli don nedeniyle kayısı üretiminde büyük düşüş yaşanmış olup, yaş kayısı rekoltesi 38.654 ton, kuru kayısı üretimi ise 7.100 ton olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında ise yaş kayısı rekoltesi 336.000 ton, kuru kayısı üretimi ise 76.500 ton olarak gerçekleşmiştir. Kayısı yanında verimli arazilerinde pek çok tarımsal ürünün yetiştirilmesi il tarımının il ekonomisi içerisindeki payını geliştirmektedir.
İlin, tarım sektöründe üretilen katma değeri azaltmadan, sanayi ve hizmet sektöründe yaratılan katma değeri artırmak suretiyle İl ekonomisini sanayi ve hizmet sektörü ağırlıklı ekonomik bir yapıya kavuşturmak durumundadır. İl ekonomisinde tarımın ağırlıklı payı nedeni ile yüksek olan tarımsal istihdam ekonomideki gelişime paralel azalmaktadır.
İl Arazisinin Dağılımı
İl arazisinin; 425.450 hektarını tarım alanı (sulanan-sulanabilir ve susuz), 729.551 hektarını tarım dışı alan (ormanlık- fundalık, çayır-mera) ve 86.199 hektarını kültür dışı alan (taşlık-kayalık, su satıhları, yerleşim alanları) oluşturmaktadır.
İlimiz arazi yapısı ve tarım alanlarının dağılımına ait detaylı bilgiler aşağıdaki tablolarda verilmiştir.
İlin Arazi Yapısı
|
ARAZİNİN KARAKTERİ
|
ALANI
|
TOPLAM
|
|
(ha)
|
ALAN (ha)
|
|
KÜLTÜR
|
SULANAN ARAZİ
|
173.389
|
|
|
(TARIM)
|
SULANABİLİR ARAZİ
|
218.557
|
425.450
|
|
ALANI
|
SUSUZ ARAZİ
|
33.504
|
|
|
TARIM DIŞI
ALAN
|
ÇAYIR-MERALAR
ORMANLIK VE
FUNDALIK ALAN
|
729.551
|
729.551
|
|
KÜLTÜR DIŞI
|
TAŞLIK-KAYALIKLAR
|
58.910
|
86.199
|
|
ALAN
|
SU SATIHLARI
|
18.022
|
| |
YERLEŞİM ALANLARI
|
9.267
|
|
TOPLAM ALAN (ha)
|
1.241.200
|
1.241.200
|
Tarım Alanlarının Dağılımı (Ha)
|
ARAZİNİN VASFI
|
TARLA
|
MEYVELİK
|
SEBZELİK
|
BAĞ
|
TOPLAM (ha)
|
|
SULANAN
|
79.711
|
87.560
|
6.118
|
-
|
173.389
|
|
SULANABİLİR
|
218.557
|
-
|
-
|
-
|
218.557
|
|
SUSUZ
|
26.062
|
-
|
-
|
7.442
|
33.504
|
|
TOPLAM
|
324.330
|
87.560
|
6.118
|
7.442
|
425.450
|
Bitkisel ve Hayvansal Üretim
Tarımsal üretim; geleneksel usullerden kurtularak, hızla modernleşme yönündedir. Modern tarım teknolojilerinin yaygınlık kazanmasına bağlı olarak, ilde narenciye hariç her türlü tarımsal ürün yetiştirilebilmektedir. İlde yaygın olarak üretilen önemli tarım ürünleri ise; hububat, şeker pancarı, tütün, yaş sebze ve meyvelerdir.
Malatya'da tarımın önemli kollarından biri de hayvancılıktır. Geniş meraları ve yeterli besicilik imkânları hayvancılık için uygun bir ortam oluşturmaktadır.
Son yıllarda ilimizde su kaynaklarının değerlendirilmesi suretiyle su ürünleri yetiştiriciliğinde artış görülmektedir. İlde Yetiştiricilik Belgeli Tesis Sayısı 73 olup, 2014 yılında 61.000kg avcılık, 3.520.000 kg yetiştiricilik yolu ile toplam 3.581.000kg balık elde edilmiştir. İlimizin 2015 yılı itibariyle güncel toplam üretim kapasitesi ise 12.228 ton/yıl düzeyindedir.
ORMANCILIK
İlimizde ormancılık, sınırlı bir düzeydedir. Önemli orman alanları Pütürge, Doğanşehir, Hekimhan ve Arguvan İlçelerinde bulunmakta olup, il genelinde toplam ormanlık alan (%15,3) 190.130 Ha'dır. Kaliteli orman alanının büyük bir kısmı Pütürge İlçemizin sınırları dâhilindedir.
Ulusal Ağaçlandırma Eylem planında Malatya’da öngörülen 31.750 hektar alanda ağaçlandırma, erozyonla mücadele ve rehabilitasyon hedefi, revize edilerek 60.00 hektara çıkarılmıştır. Ulusal Ağaçlandırma Eylem Planı kapsamında 2008-2015 yılları arasında yapılan ağaçlandırma çalışmaları aşağıdaki tablodaki gibidir.
|
MİLLİ AĞAÇLANDIRMA SEFERBERLİĞİ KAPSAMINDA 2008-2015 YILLARI ARASINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR
|
|
|
YIL
|
ALANI (Ha)
|
TOPLAM DİKİLEN FİDAN SAYISI
|
|
| |
|
2008
|
6.841
|
7.352.600
|
|
| |
|
2009
|
8.535
|
9.066.835
|
|
| |
|
2010
|
9.282
|
7.636.813
|
|
| |
|
2011
|
10.458
|
5.280.330
|
|
| |
|
2012
|
4.110
|
5.613.208
|
|
| |
|
2013
|
5.600
|
3.067.500
|
|
| |
|
2014
|
4.500
|
2.975.000
|
|
| |
|
2015
|
4.500
|
1.454.000
|
|
| |
|
TOPLAM
|
53.826
|
42.446.286
|
|
| |
Beydağı ağaçlandırma sahasında başlatılan ve 2013 yılında tamamlanan ağaçlandırma projesi ile kentin yanı başında genç bir orman yetişmektedir. Şehrin havasını değiştirecek Beydağı ağaçlandırma alanında yapılan ağaçlandırma detayları aşağıda sunulmuştur.
Milli Ağaçlandırma Seferberliği Kapsamında Beydağı Yeşil Kuşak Ağaçlandırma Projesi 2009 - 2013 Yılları Arası Durum Tablosu
|
YIL
|
Alanı (Ha)
|
Dikilen Fidan (Adet)
|
Başarı Durumu (%)
|
|
2009
|
200
|
50 000
|
98
|
|
2010
|
750
|
138 000
|
|
2011
|
140
|
110 000
|
|
2012
|
110
|
30.000
|
|
2013
|
450
|
354.000
|
|
TOPLAM
|
1.650
|
682.000
|
TİCARET
İl ekonomisi içerisinde ticaret sektörü oldukça önemli bir yere sahiptir. Ticaret sektörü büyüklük itibariyle il ekonomisi içerisinde sanayi sektöründen sonra ikinci sırada gelmektedir. İl ticaret sektörü başta kayısı olmak üzere dışsatıma konu ürünlerin dünya pazarına sunulmasını yanında dünya, ülke ve bölgede üretilen ürünlerin il tüketicisine sunulmasından aldığı ivmeyle canlı bir sektör olma niteliğini sürdürmektedir.
İlde artan ekonomik düzey ve alım gücüne bağlı olarak il içinden ve il dışından sermaye grupları ticaret sektörüne dönük yatırımlarını sürdürmektedir. İlde sayıları artan modern alışveriş merkezleri ve canlanan ticaret hayatı bu sürecin en önemli göstergesidir.
İlimiz dış ticaret kompozisyonu zaman içerisinde değişim göstermiştir. İhracatın tarım ve tarıma dayalı ürünlerden sanayi ve ara malı ihracatına doğru bir kayma görülmektedir. İİin başlıca ithalat kalemleri PVC klorür, pamuk, tekstil makineleri, tıbbi malzeme, pamuk telefi ve bir kısım makine aksamından oluşmaktadır. İhracat kalemlerinden bazıları ise kumaş, transformatör, güneş enerji sistemleri, mermer, meyve işleme makineleri, araç yedek parçası, plastik boya, PVC profil, demir mobilya aksamı, kaysı çekirdeği, yaş ve kuru kayısı ve işlenmiş gıda maddeleridir.
İl turizm potansiyeli geçmişten günümüze korunarak taşınmıştır. Gerek sahip olduğu tarihî, doğal ve kültürel zenginlikleri gerekse bölgesinde bulunan önemli turistik değerler Malatya’nın turizm ekonomisini desteklemektedir. Son yıllarda sağlık turizmi, dikkate değer bir gelişim göstermiştir. Turgut Özal Tıp Merkezi ve ilde her geçen gün artan sağlık yatırımları sektörün gelişiminde önemli bir itici güç durumundadır. İlimizde verilen nitelikli sağlık hizmetlerine ilave olarak Turgut Özal Tıp Merkezinin, organ nakli konusunda gösterdiği başarı ilimizi sağlık turizminde bölgesinde önemli bir noktaya getirmiştir.
Geleneksel çarşı anlayışı ile modern alışveriş merkezlerini bir arada yaşatan Malatya’nın canlı ticaret hayatı küresel/yerel marka ve ürünlerin arzı ile yüksek düzeyde tüketici tatmini sağlayabilmektedir. Hizmet sektöründe son yıllarda artan yatırımlarla önemli bir düzeye varılmıştır. Hizmet sektörünün bu gelişimi kentin ekonomik olduğu kadar sosyal ve kültürel gelişiminin altyapısını oluşturmaktadır.
DOĞAL KAYNAKLAR
METALİK MADENLER
Çanakçı Bakır Cevherleşmesi
Kale, Çanakçı Köyü, Seyderesi mevkiinde yer alan cevherleşme Çanakçı köyünün 3 km güney-güneybatısında, Germikgediği tepenin 2 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Zaman zaman işletilmektedir. % 2-3 Cu tenörlü 701.000 ton görünür rezerve sahiptir.
Hasançelebi Demir Yatağı
Hekimhan-Hasançelebi mevkiinde yer alan Hasançelebi demir yatağı ülkemizin en önemli demir yataklarından birisidir. Malatya ili Hekimhan ilçesi Hasançelebi beldesinin 1,5 km güneybatısından başlayıp, batı-güneybatı doğrultusunda uzanmaktadır. Halihazırda işletilmektedir. 1936 yılında bulunmuştur. Bu sahada çalışmalara 1937 yılında başlanmış, 1969-1974 yıllan arasında sahanın ayrıntılı jeoloji-jeofizik etütleri, arama ve rezerv sondajları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalarda 147 lokasyonda toplam 46.321 metre karotlu maden sondajı yapılmıştır. Farklı uzman grupları farklı zamanlarda cevher yatağının tenörünü ve rezervini hesaplamak için çalışmalar yapmışlardır. MTA uzmanları hesaplamalarını 1975'de tamamlamış, eski Sovyetler Birliği uzmanları da 1980'de benzer hesaplamaları tekrar yapmışlardır. En son olarak demir cevherinin tenor ve rezervi 1999'da yeniden değerlendirme çalışması kapsamında hesaplanmıştır. MTA Zonal Yöntem Rezerv Hesaplama Sonuçlarına göre ortalama %13,92 Fe2CO3 tenörlü 1.414.813.000 ton, MTA Poligon ve İstatistiksel Yöntem Rezerv Hesaplama Sonuçlarına göre ortalama % 15,21 tenörlü 1.423.292.000 ton, Eski Sovyetler Birliği Ekibinin Rezerv Hesaplama Sonuçlanna göre ortalama %15,84 tenörlü 2.352.189.000 ton jeolojik rezerve, ortalama %16,14 tenörlü 1.921.297.000 ton üretilebilir rezerve sahiptir.
Deveci Demir Yatağı
Demir yatağı Karamağara Tepe ve Demir Tepe civarında bulunmaktadır. Çalıştırıldığı dönemlerde ortalama yıllık 600.000-700.000 ton arasında maden çıkarımı yapılan sahada hâlâ %50 Fe tenörlü 54.646.268 ton rezerv vardır. Yapılan hesaplamalarda yatak %36 Fe tenörlü 43.000.000 ton siderit, %50 Fe tenörlü 85.000.000 ton hematit+götit rezervine sahiptir.
Karakuz Demir Yatağı
Malatya Hekimhan-Kuluncak arası, Karakuz Dağı mevkiinde yer alan Karakuz Demir Yatağı Hekimhan ilçesinin 18 km kuzeybatısında, Hasançelebi manyetit yatağının batı kesiminde yer almaktadır. Yatak %39,9 Fe tenörlü 14.667.520 ton rezerve sahiptir.
Davulgu Demir Yatağı
Bahçedamı-Hasançelebi arasında uzanan Davulgu demir madeni yatakları Hekimhan’ın 12 km kuzeyinde, Hasançelebi’nin güneyinde Davulgu köyü çevresinde 19 km2‘lik sahaya yayılmaktadır. Bu sahadaki yataklar %19 Fe tenörlü 160.000 ton görünür, 525.000 ton mümkün olmak üzere toplam 685.000 ton rezerve sahiptir.
Sivri Tepe-Mağara Tepe Demir Yatağı
Her iki zuhurda Sivri Tepede bulunmaktadır. Sivri Tepe, Bahçedamı Köyünün 1 km batısında, Mağara Tepe ise Sivri Tepenin 500 m güneybatısındadır. Sivri Tepe ve Mağara Tepede yataklar ortalama %11-14 Fe3O4 tenörlü 223.462 ton görünür, 1.000.000 ton muhtemel,4.000.000 ton da mümkün olmak üzere toplam 5.223.462 ton rezerve sahiptir.
Kırmızı Tepe-Fenk Tepe Demir Zuhuru
Kırmızı Tepe, Sarıkaya Tepe ve Fenk Tepe’nin güneyinde Bahçedamı köyü, Etyemezler Mah. kuzeyindeki Akçalın Tepe’de yer almaktadır. Yatak %10-63 Fe tenörlü 641.000 ton muhtemel+mümkün rezerve sahiptir. Ayrıca, %50-60 Fe tenörlü 14.455 ton görünür rezerv bulunmaktadır.
Boğazgören (Şırzı) Demir Zuhurları
Hekimhan İlçesinin kuzeybatısındaki Boğazgören Köyü yolu üzerinde Mehlidere mevkiinde, birbirine yaklaşık 400 m mesafede, Kurucagöl Tepe ve Çatallı Tepede bulunmaktadır. %49 Fe, %5-7 Mn tenörlü 278.932 ton rezerve sahiptir.
Sofular DOBA Tip Demir (Manyetit) Yatağı
Kuluncak ilçesi, Sofular beldesi, Arıkdamı mevkiinde yer alan yatak Kuluncak ilçesinin 15 km batısında, Sofular Beldesi ve Sarıca köyü civarında yer almaktadır. Yatak % 15-20 tenörlü 1.000.000.000 ton rezerve sahiptir.
Düşüksöğüt-Kızılokboynu, Yunnuk Demir Yatağı
Kuluncak’ın 7 km batısında Çörmü, Düşüksöğüt, Kızılokboynu Tepe, Yunnuk mevkiinde yer almaktadır. Toryum Madencilik tarafından işletilmektedir. % 10-15 Fe3 O4 (Kuluncak, Düşüksöğüt ve Kızılolukboynu cevherleşmeleri); % 45-50 Fe3O4 (Yunnuk cevherleşmesi) tenörlü 42.350.000 ton görünür+muhtemel rezerve sahiptir.
Kuluncak Demir Zuhuru
Kuluncak-Merkez mevkiinde yer alan Kuluncak Demir Zuhuru Kızılgüney Tepenin 500 m kuzey-kuzeydoğu kesiminde yer almaktadır. %40-50 Fe tenörlü 20.000 ton görünür+ muhtemel rezerve sahiptir.
Bıçakçı Köyü Cevherleşmesi
Doğanşehir, Bıçakçı Köyü mevkiinde, Bıçakçı köyünün yaklaşık 3 km kuzeybatı kesiminde Demirtaş Tepede yer almaktadır. %53 Fe tenörlü 600.000 ton rezerve sahiptir.
Murata Köyü Zuhurları
Doğanşehir, Murata Köyünün 2 km kuzeydoğusundaki Zeynel Tepede, Beğre köyünün 3 km güneybatısında Ziyaret Tepede yer almaktadır. %37,48 Fe tenörlü 3.000 ton rezerve sahiptir. Murata Köyünün güneyindeki Oklar Komu mevkiinde cevher ise %49,61 Fe tenörlü 1.000 ton rezervlidir.
Elmalı Köyü Zuhurları
Doğanşehir, Elmalı Köyü-Kırmızı Tepe mevkiinde yer almaktadır. Birinci zuhur Davli Tepe güneyinde %50 Fe tenörlü, 7.000 ton rezervli, Davli Tepe doğusundaki ikinci zuhur %26 Fe tenörlü 6.000 ton rezervlidir.
Sürgü Hematit Zuhuru
Doğanşehir, Göstendibi Mevkiinde yer almaktadır. Cevherleşmeler Sürgü beldesinin 3 km güneyinde Demir Tepeden başlayıp, Göstendibi mevkiine kadar kesintili olarak 4 km kadar uzanır. Bu alanda %13-49 Fe tenörlü 16.000.000 ton rezerv belirlenmiştir.
Eskiköy Hematit Zuhuru
Doğanşehir, Eskiköyün 750m güneydoğusunda Bozbulak Dere mevkiinde yer almaktadır. Cevherleşmede %22-25 Fe tenörlü, 225.000 ton muhtemel rezerv belirlenmiştir.
Dedeyazı (Dedefengi) Demir Cevherleşmesi
Doğanşehir, Dedeyazı Köyü'nün güneybatısı ve kuzeybatısı, Orta Tepe batı yamacı ile Harami Dere sol yamacı olmak üzere dört ayrı lokasyonda izlenmektedir. %25-30 tenörlü, 5.000 ton muhtemel rezerv belirlenmiştir.
Çavuşlu Demir Cevherleşmesi
Doğanşehir, Çavuşlu Köyü’nin yaklaşık 1 km batısındaki Kavaklı Dere'de yer almaktadır. %35-55 tenörlü, 225.000 ton rezerv belirlenmiştir.
Pütürge Demir Cevherleşmeleri
Pütürge, Yamacıkebir Köyü mevkiinde yer almaktadır. Cevherleşmeler Yamacıkebir (Hergü Çayı), Yamacısağır ve Şerik mahalleleri çevresindedir. Her üç cevherleşme için ortalama %25 Fe tenörlü, %9,5 SİO2 içerikli 10.500.000 ton rezerv belirlenmiştir. Bu cevherin 600.000 tonu %48 Fe tenörlüdür.
Cafana (Görgü) Pb-Zn Yatağı
Yeşilyurt ilçesine bağlı Görgü köyünün 9 km güneydoğusunda yer almaktadır. %6,6 Pb ve %11,4 Zn tenörlü, 128.000 ton görünür, 1.141.000 ton muhtemel+mümkün olmak üzere toplam 1.269.000 ton rezerve sahiptir.
Pötürge-Poluşağı Pb-Zn Sahası
Pötürge, Poluşağı Köyünün 1,5 km kuzeyinde Hasenekdere mevkiinde yer almaktadır. % 1 Pb tenörlü, 22.680,000 ton görünür belirlenmiştir.
Kuluncak-Alvar Pb-Zn Zuhuru
Kuluncak, Alvar köyünün 3 km güneybatısında, Çamdere vadisinin 2 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. %44,6 Pb ve %16,2 Zn tenörlü, 2.870.000 ton görünür, 250.000 ton muhtemel olmak üzere toplam 3.120.000 ton rezerve sahiptir.
Gülyılmaz-Çakır Krom Yatağı
Kuluncak, Alvar köyünün 3 km güney kesiminde Maden tepenin güneybatısında yer almaktadır. Zaman zaman işletilmektedir. Ortalama %45 Cr2O3 tenörlü, 162.000 ton rezerve sahiptir.
Başören Flourit Yatağı/Zuhuru
Kuluncak, Başören köyünün 4 km güneybatısında Alibeyli tepe mevkiinde bulunmaktadır. %73,76 CaF2, % 16,56 CaCO3, %7,87 SİO2 ve % 1.81 Fe2O3 tenörlü, 71.130 ton görünür rezerve sahiptir.
ENDÜSTRİYEL HAMMADDELER
Pütürge Profillit Yatakları
Pütürge ilçesinin 2 km batısında yer alan Taşmış Köyünün 1-1,5 km güney-güneybatısmda Vaktik Tepe, Kütüreş Tepe, Keşen Tepe, Güreş Tepe, Aytez Tepe mevkiilerinde yer almaktadır. Dölek Yöresinde % 13-19 AI2O3 tenörlü, 3.644.430 ton (Çimento ve yer karosu hammaddesi), Babik Yöresinde % 13-33 AI2O3 tenörlü, 2.344.562 ton (Seramik ve refrakter hammaddesi) olmak üzere toplam 5.988.992 ton görünür rezerv belirlenmiştir. Ayrıca yörede 6.500.000 ton muhtemel rezerv vardır.
Zorbehan Dolomit Yatağı/Zuhuru
Hekimhan ilçesinin 4 km kuzeyinde Zorbehan Dağı ve civarında bulunmaktadır. %20-22 MgO, %29-31 CaO tenörlü 122.000.000 ton görünür rezerve sahiptir.
Kuluncak-Yunnuk Vermikülit-Flogobit Sahası
Kuluncak, Yunnuk mevkiinde yer almaktadır. Sahada % 0,35 tenörlü, 2.175.192 ton görünür+muhtemel, 216.150 ton mümkün olmak üzere toplam 2.391.342 ton rezerv bulunmaktadır.
Kuluncak Vermikülit-Flogobit Sahası
Kuluncak’ın 1 km güneybatı kesiminde yer almaktadır. %38 tenörlü, 6.000.000 ton muhtemel rezerv belirlenmiştir.
Hekimhan (Ağharman-Salıcak) Jips-Alçıtaşı Sahası
Hekimhan ilçesi Ağharman Sırtı, Büyükkale Tepe ve Küçükkale Tepe mevkiilerinde ve Salıcak köyü doğusunda bulunmaktadır. Yumuşak killerle ara katkılı olan jipsler Ağharman sırtında, saf jipsler ise Büyükkızıl Tepe civarında yüzeylenmektedir. 100-150 m kalınlık arz eden jipslerin Malatya bölgesinin alçı gereksinmesini karşılayabilecek normal kapasiteli bir alçı tesisinin 20 senelik hammadde ihtiyacını karşılayabilecek rezerve sahip olduğu öngörülmüştür. Ayrıca, Ağharman jips sahasının 4 km doğusunda yine aynı birim içerisinde, Salıcak köyünün 2 km doğusunda Salıcak Jips sahası yer almaktadır. Salıcak köyü yakınlarından alman örnekler üzerinde yapılan analizlerde %33 CaO, %40,50 SO3, %1,15 SİO2, %0,44 Fe2O3, %2 MgO ve eser miktarda AI2O3 belirlenmiştir. Bu özellikleri ile iyi kaliteli bir alçıtaşı hammaddesi özelliğindedir. Halihazırda işletilen sahada yaklaşık 100 milyon ton muhtemel rezerv vardır. Yıllık üretim 100.000 ton civarıdır.
Darende - Yenice Çimento Sahası
Darende ilçesi Yenice köyü sınırlarındadır. MTA tarafından yapılan çalışmalarda kalkerlerden alınan örnekler üzerinde yapılan analizlerde %94 CaCO3, %4 SİO2 ve az miktarda AI2O3, Fe2O3 ve MgO içerdiği belirlenmiştir. 630.000.000 ton killi kireçtaşı, 198.000.000 ton marn , 168.000.000 ton kalkerli marn rezervi belirlenmiştir.
ENERJİ HAMMADDELERİ
Arguvan- Parçikan Linyit Yatağı
Parçikan köyü etrafında bulunmaktadır. Kömür damarlarından alınan örneklerin kimyasal analizlerinde %11,19 H2O, %36,47 kül bileşenli olduğu belirlenmiş olup, bu alandaki kömürün kalorisi 2.921 kcal/kg’dır. Bu bölgedeki kömür oluşumlarının Görünür+Muhtemel rezervi 40.000 tondur. Kapalı işletme yapılan ocakta üretim zaman zaman gerçekleştirilmektedir.
Yazıhan Kömür Yatağı
Yazıhan ilçesinin 15 km kuzeyindeki Aksüt köyünün 3 km doğusunda bulunmaktadır. Malatya-Arapgir ve Malatya-Hekimhan yolu ile ulaşım sağlanmaktadır. Alman örneklerin kimyasal analizlerinde orijinal kömürde %26,65 H2O, %36,20 kül bileşenli olduğu belirlenmiş olup, bu alandaki kömürün kalorisi 1.934 kcal/kg’dır. Bu bölgedeki kömür oluşumlarının 2.473.312 ton görünür, 7.475.717 ton mümkün ve 6.217.488 ton muhtemel olmak üzere toplam 16.166.517 ton rezervi bulunmaktadır.
Hatunsuyu Linyit Sahası
Hatunsuyu vadisinde bulunmaktadır. Bu linyit damarından alınan örneklerin kimyasal analizlerinde %23,97 H2O, %18,00 kül bileşenli olduğu belirlenmiş olup, bu alandaki kömürün kalorisi 366-775 kcal/kg arasında değişmektedir.